Kinderwens? Stop met alcohol en drugs

Alcoholgebruik en Vruchtbaarheid

In Nederland gebruikt ongeveer 80% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd alcohol. Zelfs vrouwen met een zwangerschapswens stoppen niet altijd meteen. Uit onderzoek van het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP) blijkt dat 67% van deze vrouwen alcohol blijft drinken. Hoewel veel vrouwen stoppen zodra ze weten dat ze zwanger zijn, drinkt naar schatting nog steeds 35% tot 50% van de zwangere vrouwen alcohol. Deze cijfers laten zien hoe belangrijk het is om al vóór de zwangerschap bewust te worden van de risico’s van alcoholgebruik. 

Hoe alcohol je vruchtbaarheid beïnvloedt

Alcohol kan de hormonale processen die nodig zijn voor een gezonde menstruatiecyclus en ovulatie verstoren. Dit kan leiden tot: 

• Onregelmatige of zelfs uitblijvende menstruaties 
• Problemen met de eisprong 
• Een te korte luteale fase (de periode tussen ovulatie en menstruatie) 
• Een verminderde opbouw van het baarmoederslijmvlies, waardoor een bevruchte eicel zich moeilijk kan innestelen. 

Daarnaast verhoogt alcoholgebruik de kans op een miskraam en kan het de groei en ontwikkeling van de foetus nadelig beïnvloeden. Dit komt doordat de lever tijdens het afbreken van alcohol grote hoeveelheden essentiële vitamines en mineralen verbruikt, zoals foliumzuur, zink en vitamine B, die normaal gesproken worden gebruikt voor de productie van geslachtshormonen en de ondersteuning van de zwangerschap. 

Het negatieve effect van alcoholgebruik op vruchtbaarheid lijkt dosisafhankelijk te zijn en kan al optreden bij minder dan gemiddeld één glas alcohol per dag. De onderzoeken waar deze bevindingen op zijn gebaseerd, houden echter geen rekening met andere leefstijlfactoren, zoals roken. De NHG concludeert daarom dat niet overtuigend is aangetoond dat sociaal alcoholgebruik de vruchtbaarheid van vrouwen vermindert. 

Alcoholgebruik bij mannen

Ook bij mannen kan alcoholgebruik negatieve gevolgen hebben voor de vruchtbaarheid. Overmatig alcoholgebruik kan leiden tot: 

• Erectiestoornissen 
• Een verlaagd libido 
• Verminderde kwaliteit van het sperma, waaronder een afname van het aantal zaadcellen en hun beweeglijkheid 

Drugs en Kinderwens

Drugsgebruik heeft ernstige gevolgen voor de vruchtbaarheid en de zwangerschap. Hoewel niet alle onderzoeken eenduidig zijn over de precieze effecten, is er voldoende bewijs dat het gebruik van drugs zoals cannabis, cocaïne, opiaten en amfetaminen risico’s met zich meebrengt. De Gezondheidsraad adviseert daarom om al in de preconceptiefase volledig te stoppen met drugsgebruik. 

Effecten op de vruchtbaarheid

Drugsgebruik kan bij zowel vrouwen als mannen de vruchtbaarheid beïnvloeden: 

Bij vrouwen: Drugs kunnen hormonale verstoringen veroorzaken die de eisprong en menstruatiecyclus verstoren, waardoor het moeilijker wordt om zwanger te raken. 

Bij mannen: Cannabis vermindert de kwaliteit van het sperma, terwijl cocaïne en amfetaminen erectiestoornissen en priapisme (langdurige, pijnlijke erecties) kunnen veroorzaken. Opiaten zoals heroïne en methadon verlagen daarnaast het libido. 

Risico’s tijdens de zwangerschap

Drugsgebruik tijdens de zwangerschap kan leiden tot: 

• Groeivertraging van de baby 
• Een verhoogde kans op een miskraam 
• Te vroeg geboren baby’s 
• Loslating van de placenta (solutio placentae) 
• Aangeboren afwijkingen. 

Naast de directe effecten op de zwangerschap gaat drugsgebruik vaak samen met andere sociale problemen, zoals financiële moeilijkheden, relatieproblemen of psychische klachten. Deze factoren vergroten de risico’s nog verder en kunnen een gezonde zwangerschap extra bemoeilijken.  

Bewustwording en Ondersteuning

Als je een kinderwens hebt, is het belangrijk om bewust keuzes te maken en je leefstijl al vóór de zwangerschap aan te passen. Stel een plan op om te stoppen met alcohol- en drugsgebruik, aangezien zelfs kleine hoeveelheden risico’s kunnen meebrengen. Hulp zoeken is geen zwakte, maar een kracht. Vraag ondersteuning van je huisarts of een andere zorgverlener om samen te werken aan de beste voorbereiding voor een gezonde zwangerschap. Op deze manier geef je je vruchtbaarheid een boost, verklein je risico’s en geef je je baby de beste start.